Bovendien voert Twitter de laatste maanden een beleid dat heel wat censuur overboord gooit waardoor de vrees groeit dat het platform kan uitgroeien tot een megafoon voor haatspraak.
Het spoort meerdere gebruikers aan om uit te wijken naar alternatieven en als je te vinden bent voor wat exotica kan je zeker je gading vinden. Trump-tijdperk-achtige platformen zoals Getr, Parler, Gab of Truth Social zetten zich neer als kampioenen van de vrijheid van meningsuiting maar richten zich ook op een (extreem)rechts publiek. En bovendien gaat het hier nog steeds om gecentraliseerde platformen, zij het met een ander beleid.
Je voorkeur voor een bepaald platform wordt waarschijnlijk niet enkel bepaald door de functionaliteiten die het biedt maar ook door je maatschappelijke overtuigingen.
Mastodon
Hét alternatief dat de afgelopen maanden de meeste aandacht kreeg is Mastodon. Het is een gedecentraliseerd netwerk dat werd opgericht in 2016 en waarop iedereen een eigen Mastodon-server kan installeren en draaiende kan houden. Daarmee wordt het vaak aangehaald als voorbeeld van Web3.0-architectuur, hoewel dat concept niet altijd even makkelijk af te lijnen valt.
Er is een heel grote keuze aan servers die elk een eigen onderwerp, regels of thema hebben. Een keuze van een bepaalde server bepaalt ook je gebruikersnaam, dus denk goed na voor je je keuze maakt want achteraf overstappen naar een andere server is niet eenvoudig. Je kan wel iedereen volgen ongeacht op welke server gebruikers zich bevinden.
Elke server wordt uitgebaat en gefinancierd door een vorm van crowdfunding. Er komt dus heel veel ‘vrijwilligerswerk’ bij kijken. Dit kan er toe leiden dat er voor sommige servers wachtlijsten bestaan.
Je zal hier dus heel tech-savy mensen aantreffen, bloggers die veel posten rond technologie, marketing en social media, journalisten en academici. Mensen die Twitter de rug hebben toegekeerd omwille van het alsmaar giftige klimaat op Twitter sinds de overname door Elon Musk. Als je zulke mensen op Twitter volgt is er een grote kans dat ze ook op Mastodon actief zijn.
Nostr
Nostr is geen echt platform maar een gedecentraliseerd protocol dat gebruikers de mogelijkheid biedt om hun identiteit te claimen en hun posts te voorzien van een digitale handtekening via public-private key cryptografie. Die posts worden vervolgens gepubliceerd via een netwerk van verbonden servers. Hoewel er gebruik wordt gemaakt van cryptografie komen er geen blockchains aan te pas omdat die te traag bleken te zijn voor sociale netwerken. Dat neemt niet weg dat er vele overeenkomsten zijn en Nostr heeft een trouwe basis gebruikers in de crypto-community dankzij zijn libertaire open-source ethiek.
Omdat gebruikers van Nostr hun eigen identiteit controleren kan hun toegang tot het protocol niet geblokkeerd worden door een externe autoriteit. En omdat het steunt op een netwerk van onafhankelijke servers is het in principe onmogelijk om posts of gebruikers te bannen van het hele netwerk, zelfs als sommige servers hen censureren.
Een groot pleitbezorger van Nostr is Jack Dorsey, de oprichter van Twitter. Binnen Twitter was hij in 2019 al begonnen met de ontwikkeling van een gedecentraliseerd protocol dat nu een volledige spin-off is geworden: Bluesky.
Bluesky
Bluesky is een gedecentraliseerd Twitter-alternatief dat nu beschikbar is in Beta. Je kan de app al downloaden in de App store maar je moet een uitnodiging hebben om een account aan te maken.
De weinige beelden die er al beschikbaar van zijn tonen een interface die heel hard op Twitter lijkt.
Maar het grote verschil met Twitter is hier opnieuw het protocol. Bluesky maakt gebruik van het zogenaamde Authenticated Transfer Protocol (AT Protocol). Het betekent dat veel sites het netwerk beheren en elke onderneming of ieder individu kan zelf hosting opzetten als ze dat willen. Bluesky is de eerste app die op dit protocol steunt.
Damus
Damus is wel gebouwd op het Nostr-protocol en de app is ondertussen al verboden in China. Volgens voorvechters van privacy onderstreept dit juist de aantrekkingskracht van gedecentraliseerde protocols. Nostr zelf kan namelijk niet gecensureerd worden.
Bij het stukje over Nostr hadden we al gesproken over public-private keys en hier zal duidelijker worden wat dat juist betekent. Als je de app downloadt en een account aanmaakt doorloop je een typische aanmeldprocedure maar op een bepaald moment zie je een account ID.
Dat account-ID is je public key. Anderen kunnen dit gebruiken om je te vinden.
Dat account-ID is je public key. Anderen kunnen dit gebruiken om je te vinden.
Wanneer je op de public key klikt, zie je de private key. Op gedecentraliseerde platformen functioneert dit als je wachtwoord.
Je kan ook gebruik maken van het Nostr-protocol op Android-toestellen. Gebruik hiervoor Amethyst of Iris.
Andere protocollen zoals Farcaster of Lens zullen de grote jongens niet snel van hun troon stoten maar dat is niet de bedoeling. Twitter heeft op dit moment enkele honderden miljoenen actieve gebruikers, Facebook meer dan een miljard. Mastodon moet het voorlopig stellen met zo’n 2.5 miljoen gebruikers terwijl de teller bij Nostr nog maar op 220 000 staat.
Vervanging is dan ook niet de bedoeling. Omdat Nostr een protocol is in plaats van een platform vormt Nostr zelf geen concurrentie voor Twitter. Volgens sommige tech-experten heeft Mastodon een punt bereikt om publiek door te breken terwijl Nostr, Bluesky of Damus nog meer experimenten blijven.
Versplintering van het social media landschap
Als Web3.0 social media platformen/protocols van de grond komen kan dit leiden tot een versplintering van het hele landschap. Enerzijds is dit een goede zaak. Een grote bekommernis is immers dat op dit moment te weinig spelers te groot en te machtig zijn. Vandaar ook de roep in zowel de Verenigde Staten als in Europe om ‘zaken op te breken’. Anderzijds is er een oproep vanuit de overheid naar Web3.0-ontwikkelaars toe om rekening te houden met interoperabiliteit. Als er afspraken gemaakt worden over een aantal technische standaarden kan informatie vlot blijven stromen tussen verschillende platformen.